ŞİLİLİ LATİN ŞAİR PARRA...

" Tek noktaları sevmedim hiç. Benim için sadece üç nokta vardır. Tek nokta sonu, üç nokta sonsuzluğu anlatır."

Yazımın başındaki sözlerin sahibi Şilili Matematikçi ve şair Nicanor Parra, bugün gönlüme, aklıma konuk oldu.

Bir kaç şiirini okuyunca ne kadar da sıcacık bir ılıca gibi çağladı gönlüme.

İlk kez Şili’de ortaya çıkan ve çoğu kez kendi adıyla anılan “Karşı şiir” akımının öncüsü olan Parra hiç de açık saçık, duygusal, aşk kokan yürek fırtınası estiren dizeler yazmamış.

Belki de onu farklı/karşıt kılan en önemli özelliklerinden biri de buydu.

Onun hicivli şiirlerini okuduğumda sol yanımda duygusal etki değil, usumda düşünsel effectler oluşmuştu.

Annesi Clara Sandowal'a karşıt gönderme dizelerini bir okuyalım isterseniz:

"...patatesleri soymak için ve 'sonsuz bebek bezi yığınını yıkamak'

tam gün terzilik yaptıktan sonra

'ailesini doyurmak zorunda olan biri, sonuçta'

defne ağaçları altında asla yatmamak için

'acılara katlanmak önemlidir.

biley taşına burnunu sürtmek için daha çok neden'

ve hâlâ 'dua etmek' ve 'ağlamak için zamana' sahip olmak için..."

Anneyi eleştirmiş aslında.

Irak Savaşında binlerin ölümüne neden olan Bush için yazdığı tek dizelik bir şiiri oldukça cesurca kaleme aldığı karşı şiiriydi.

" Kapat şu Allah'ın belası çeneni!"

Hakaret içerikli cidden ağzımız açık bırakacak derecede tek dizelik bir şiirdir.

Parra, bir sohbet esnasında şöyle der:

" İnsanların da yan etkileri vardır. Bazıları başını döndürürken, bazıları mideni bulandırır."

Hani hayata, dünyaya, " Ah yalan dünya, zalim dünya" vs diyerek isyan edenlerin akıllarına "cuk" diye oturacak söz etmiş şair.

Çoğu kez yalnızlık limanlarımızda acılarımızı, keşkelerimizi sağarız.

Belki de sol yanımızı aklımızla döveriz , o anlarımızda...

İyi bir analizci olan Nicanor, daha bir hoş görülü olmuş gibi göründü bana:

" Belki de tek sorunumuz; değil üzülmeye, üzerine düşünmeye bile değmeyen insanlara kalbimizin değmesidir."

Şair ileri yaştaki sevdalı yüreklere de takılıyor. Gülümseten bir söylemiyle;

" İnsan 80 yaşında bile aşık olabilir. Onlara sakın şaşırmayın! Aptallığın hiç yaşı olur mu?"

Olmaz tabi ki...

Yedisinde neyse 70'inde de aynıdır o modeller.

Kimileri vardır ki, akıllıları buharlaşıp, düşünceleri iki dudak arasına sıkışıp kaldığında dünya çekilmez oluyor...

Einstein;

"Zeki bir insan olmanın kötü tarafı, salak insanlar tarafından deli sanılmaktır."

Demiş, demesine de benim hoşuma gider böylesi bir delilik. En azından aptal insanlarla sıkıntı yaşamam, uğraşmazlar ki " deli" sandıkları kişilerle, diye düşünüyorum.

Dünyanın işi zor valla. Felsefeciler kafa ütülerken, şairler de yüreklere bolca sevda, bir o kadar da hüzün boca edip duruyor.

Sevdim Nicanor Parra'yı ya. Bakın nasıl da külhanbeyli takılmış:

" Kendine gel be! Altı üstü bir insansın!

Vazgeçilmez sanma kendini! Unutma toprağın altı; kendini vazgeçilmez sananlarla dolu."

Çok da doğru söylemiş, değil mi?

19.yüzyılda Nobel ödülü almış, bir çok kitaplara imza atmış şairin " Hiçlik" adlı şiirini okuduğumda adeta nutkum tutuklanır gibiydim:

“kendimi çok samimi olmaya hemen hemen vidaladım. iyimserlik bana beladan başka bir şey getirmedi.

merhametli olmak - alçakgönüllü olmak için

kıça iki kez tekme yemek gerekir.

delinin biri olmak için sahip olmanız gereken budur.

bunlar dürüstlük ve iyilik vaızı verdiğinizde olanlardır.”

...

Karşı şair Parra, hicivsel olarak bir insanın sözünü üstü kapalı söylemesiyle onu şekillendirdiğini anlatır.

Örneğin; bir insan yönetime karşıysa bunu, karşı tarafı etki tepki oluşturmadan hicivsel şekillendirebilir.

Örneğin;

"askeri darbe" yerine, "askeri kararname" gibi...

Veya, şu iki düşündüren dize, gibi;

"...beygir yerine at diyen insan / şimdiden geleceğini garanti altına almış olur.”

Ve son sözü, bize Bucowskinin söylemlerinde aldığımız hazzı tattıran şair Parra'ya bırakalım yine:

" Karın ortasında donmak üzeresin. Uyumak tatlı geliyor, ama sen öldüğünün farkında bile değilsin."

Emine Pişiren/ Kocaeli

Kaynak: Hece 2007